De motivatiepiramide van Abraham Maslow (1943) geeft wellicht een duidelijk beeld over de behoeften van de mens, ook kinderen. Deze wetenschappelijke ondergrond is ook dé basis voor kleuters. Dit schema (in de vorm van een piramide) geeft een indeling in volgorde van belangrijkheid aan. Maslow gaat ervan uit dat een nieuw niveau pas bereikt kan worden, als het voorafgaande gerealiseerd is.

Als leerkracht heb je te maken met kinderen uit verschillende lagen van de bevolking. Ze leven in verschillende leefomstandigheden, zowel in materiële als in immateriële zin. Met immaterieel bedoel ik dat de kinderen met een bepaalde hoeveelheid ‘input’ van thuis naar school komen. Dit is voor ieder kind uniek en onvervangbaar. Denk aan sociale contacten, liefde, muziek, verhalen, herinneringen, humor, vreugde, opgedane vaardigheden en kennis. Daar horen ook pijn, verdriet en het verlies aan levensvreugde bij.

Als je de stappen van Maslow globaal bekijkt geeft het de rangorde en prioriteit van de menselijke behoeften aan. De piramide heeft, voor mezelf in mijn werk, vaak gediend als handvat om te kijken of aan de basisbehoeften (voorwaarden) was voldaan. Het gaf me inzichten waardoor ik de behoeften van kinderen beter kon doorgronden. Natuurlijk kon ik soms aan enkele

situaties niets veranderen en daardoor voelde ik me weleens machteloos. In veel gevallen kon ik begrip tonen en een luisterend oor bieden. Ook heb ik incidenteel hulpverleners en instanties moeten inschakelen voor bepaalde situaties.

1. Behoefte aan basisbehoeften, water, eten en slapen

2. Behoefte aan veilig- en geborgenheid

3. Behoefte aan sociaal contact en verbondenheid

4. Behoefte aan erkenning en (zelf)waardering

5. Behoefte aan zelfontplooiing

6. Behoefte tot zelftranscendentie

Kinderen die ‘goed in hun vel’ zitten, zijn meestal voorzien in alle basisbehoeften. Behoeften, omstandigheden, belangen en verlangens kunnen erg uiteenlopend en verschillend zijn. Daarom is het voor iedereen heel lastig om bepaalde keuzes te maken, met de vraag of we dan aan alle behoeften voldoen. Met een heldere kijk op onze behoeften kunnen we echter wel beter anticiperen op bepaalde omstandigheden, hetgeen ten goede komt aan de mens en dus ook het kind.